Để làm được bài văn tả cơn mưa đúng theo yêu cầu của đề bài, đúng theo yêu cầu của thể loại văn miêu tả, các em cần phải đảm bảo được các yêu cầu sau:
– Các em phải có chứng kiến cơn mưa. Các em quan sát được cơn mưa theo các trình tự: Trước khi mưa, trong khi mưa và sau khi mưa.
– Các em xác định được thời điểm cơn mưa diễn ra vào lúc nào: Sáng, trưa, chiều hay tối.
– Trong quá trình quan sát, các em cần phải nhìn thấy được sự chuyển biến thời tiết, sự thay đổi về sắc trời, về mây, về gió, về cảnh vật, con người,…. Các em còn phải nhớ lại hoặc cảm nhận của bản thân về cơn mưa qua các giác quan của chính mình.
– Sau đó các em ghi lại tất cả những gì đã quan sát được bằng những ý, từ, ngữ mà mình muốn diễn đạt, sau đó các em sắp xếp các ý vừa ghi theo trình tự hợp lí: từ lúc bắt đầu mưa đến khi kết thúc.
– Cuối cùng các em lựa chọn từ ngữ miêu tả sao cho hợp lí, phù hợp với hoàn cảnh, diễn biến của cơn mưa mà các em quan sát được. Từ những từ ngữ ấy các em phát triển thành câu, đặt câu sao cho sinh động, hấp dẫn, trong câu văn cần có sự liên tưởng, cần dùng kèm thêm các biện pháp so sánh, nhân hóa,…
Dưới đây là những từ, ngữ gợi ý cho từng phần, từng thời điểm cơn mưa diễn ra để các em tham khảo.
Chúc các em thành công !
1. Mở bài: Giới thiệu cơn mưa
Các em hãy nhớ lại thời điểm diễn ra con mưa các em đang làm gì? Hãy lấy ngay chuyện đó để giới thiệu. Đấy là cách giới thiệu bài gián tiếp ấn tượng, gây sự chú ý, thu hút người đọc. Các em luôn nhớ cần có câu kết đoạn nêu lên cảm nhận của mình về cơn mưa để làm cho người đọc phải đặt câu hỏi về cảm nhận của mình. Vì sao tác giả lại nhớ nhất?, con mưa thế nào mà tác giả ấn tượng nhất vậy ta?,….
Chẳng hạn:
Vào sáng thứ bảy vừa qua, em đang ngồi học, say sưa tìm hiểu nội dung bài để chuẩn bị cho tuần mới. Những ý tưởng hay đang nảy sinh. Bỗng, trời đất tối sầm lại, gió thổi ào ào, sấm chớp rền vang. Trời sắp mưa rồi! Tiếng kêu đâu đó đã cắt đứt dòng suy nghĩ của tôi. Cơn mưa hôm ấy thật ấn tượng, tôi không thể nào quên.
Các em có thể lấy ngay chuyện đang đi chợ với mẹ, đang đi chơi với bạn, đang đi du lịch với gia đình,….. khi các em nhớ lại được hoàn cảnh lúc các em chứng kiến, các em giới thiệu và miêu tả thực với hoàn cảnh thì bài văn của các em sẽ rất hay và sẽ xuất sắc.
2. Thân bài:
Các em cần miêu tả cơn mưa theo trình tự thời gian nhưng trong mỗi phần các em cần quan sát và miêu tả thật kĩ.
* Trước khi mưa
– Gió: ào ào, cuốn cuồn mọi vật, gào thét, rít từng cơn, làm tung mọi vật, làm bụi cuốn mù trời, …. làm lạnh cả người, có cảm giác mát mẻ, thoải mái, mát rượi, mát lạnh…..
– Mây: đen bao phủ khắp bầu trời, mây đen lổm ngổm, mây trôi nhanh như ai kéo, mây ùn ùn kéo đến, mây trắng trốn đi hết để lại bầu trời toàn mây đen,…..
– Mặt đất: cây cối ngả nghiêng, bụi tung mù trời, tàu lá chuối, là bàng giũ phần phật, rụng rơi lả tả, mái phên nhà đập xèng xèng, kèn xe inh ỏi,….
– Con người: hối hả, vội vả, ngược xuôi, gọi nhau í ới, người này chạy xuôi, người kia chạy ngược, ai nấy nhanh chân tìm chỗ trú, người này nhanh tay thu dọn quần áo phơi trước sân, người kia thu gom những vật dụng đang phơi ….
* Trong cơn mưa:
– Gió: rít mạnh hơn, lạnh hơn, lăn nhẹ vào tay, vào mặt làm mát rượi, làm nổi gai óc, làm ớn lạnh, làm sản khoái, làm xua tan hơi nóng ngột ngạt buổi trưa hè,….
– Hạt mưa: nhỏ, rất to, như viên bi, bắn tung tóe về mọi phía, rơi đồm độp lên mái nhà, xối bùng bùng vào các tàu lá, như viên đan bắn vào người nghe đau buốt, rát cả tay chân,…. Mưa bắt đầu rơi lẹt đẹt, xiên xẹo theo làn gió, …. Mưa nặng hạt dần, tuôn xối xả, trắng xóa, như một bức màn trắng treo lơ lửng trên không, ông trời treo màn trước cửa nhà mọi người để ngăn bụi vào nhà,……
– Giọt mưa: giọt ngả, giọt nghiêng, xiên qua tường rào, lao vào cửa sổ, trườn lên tóc em, giọt mưa có lúc xiên qua phải, có lúc đổ dồn về bên trái, ….. làm con gà, con chó,… ướt sủng, giọt mưa trườn lên sân gạch, chui vào phòng khách, lén chui vào cửa sổ phòng ngủ của em, len vào nhà bếp như tìm xem còn thức ăn gì để hở,…..
– Sấm, chớp: liên hồi trên bầu trời đen kịt, có lúc loằng ngoằn, có lúc như tia lửa điện, có lúc xanh lè cả một góc trời, …. tiếng sấm rền vang, rền trời, làm đinh tai nhức óc, làm mọi người khiếp sợ, nổ liên hồi, …..
– Nước chảy: lênh láng, ngập sân, ngập ngõ, ngập đường phố. mưa đã làm con đường trước nhà như một dòng sông mùa nước nổi, cuốn theo những chiếc thuyền lá cuồn cuộn trôi, nước mưa đã giúp em làm vệ sinh sạch sẽ con đường, nước mua xua đi bụi đường,…
– Cây cối: đu đưa, tha hồ tắm mưa, những cành lá vung vẩy như đang reo hò, ca hát, cây cối như được tắm gội, cây cối vừa được thưởng thức một buổi tiệc thịnh soạn mà ông trời ban tặng, ngọn cỏ xanh rờn, ngon lành, ngọn cỏ như đã vươn dài hơn,……
– Người đi đường: ướt sủng, nhí nhố, rì rào bên mái hiên nhà, run lẩy bẩy, gương mặt tươi vui sản khoái như xua tan đi cái nóng bức trưa hè, tươi tỉnh hẳn ra, co ro bên mái hiên, …. Bọn trẻ hí hửng, vui đùa, đằm mình dưới mưa, gọi nhau í ới, nghịch nước tung tóe, làm náo động cả xóm làng,….
– Xe cộ: ít hơn, vùn vụt, rít còi inh ỏi, vụt qua nước bắn tung tóe, tạo những đợt sóng dữ, ấp vào nhà, trườn lên vỉa hè, đổ dồn về cống rảnh,… Những người mặc áo mưa chạy xe vút qua, mặt xanh tái mét, tím ngắt, run rẩy,……trông đẹp mắt, trông lạ mắt, trông ấn tượng, trông thật đáng thương,…..
– Con vật: lũ chim ướt lướt thướt, đứng dưới tán lá lớn trú mưa, bay như không nổi, kêu chim chíp, tiếng kêu nghe lạnh, nghe đáng thương, tội nghiệp, con mèo nằm co ro dưới tấm thảm, con chó hưng phấn hơn, ra sân đùa giỡn cùng các bạn nhỏ, rút vào kẹt cửa trốn mưa,…..
* Sau con mưa
– Mưa ngớt rồi tạnh hẳn.
– Bầu trời quang đãng, mặt trời tỏa những tia nắng vàng nhè nhẹ, xanh trong, xanh mát, cao vời vợi, …. đám mây trắng lại nhởn nhơ trên bầu trời, ….. cao, rộng hơn, tươi mát hơn sáng hơn, lộng lẫy hơn,…
– Gió nhẹ, dịu dàng, không gió nhưng mát rượi, tiết trời se se lạnh, không khí mát mẻ dễ chịu làm sao, gió hiu hiu thổi, thỉnh thoảng có vài sợi gió cuốn qua làm sản khoái, gió làm lay động cành cây ngọn cỏ, gió làm những giọt nước đọng trên những chiếc lá lung linh thật đẹp,….
– Cây lá sạch bóng, xanh mát như có ai vừa lau chùi, mừng vui reo mừng trong những cơn gió nhẹ, cây cối im lìm chìm vào giấc ngủ vì đã thưởng thức buổi tiệc no say, cây lá vươn mình dài thêm để đón những tia nắng ấm áp của ông mặt trời,…..
– Lũ chim lại nô đùa, bay ra bay vào, hót véo von, giọng hát của lũ chim trong trẻo hơn, chúng nô đùa say sưa hơn, đàn cò trắng bay lượn theo đàn trên bầu trời thật đẹp,…..
– Đường phố lại bắt đầu huyên náo, tiếng xe chạy ầm ầm, đường phố náo động hơn, xe cộ lại tấp nập, con đường như được thay một chiếc áo mới, mặt đường bóng loáng, sạch như được giội rữa,….
– Mọi người lại tiếp tục công việc của mình, từng dòng người lại tiếp tục hối hả ngược xuôi, các công việc dở dang lại được tiếp tục, cửa hàng, cửa hiệu mở lại sáng rực, ồn ào, hàng hóa bày bán như trước, tiếng loa đài rộn vang…..
Lưu ý: Từng phần trong thân bài các em cần chọn lọc những từ ngữ sao cho phù hợp với hoàn cảnh thực tế, đúng với những gì các em quan sát được, đúng theo trình tự thời gian mà cơn mưa diễn ra. Các em cần chọn tả theo trình tự nhất định: có thể miêu tả từ trên xuống dưới hoặc từ dưới lên trên.
3. Kết bài:
– Cơn mưa xua đi cái nóng ngột ngạt, làm con người cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn nhiều.
– Cơn mưa thật đáng yêu phải không các bạn?
Tô Ngọc Sơn
